«تفاوت‌های زن و مرد در عبادات»

قسمت دوم:

v    تفاوت احکام عبادات نسبت به زن و مرد


با توجه به اقسام عبادات تقاوت‌های فطری و تکوینی بین زنان و مردان که مطابق طبیعت و خلقت فطری آنان است، عبادات هرکدام هم بر همین اساس و معیار تفاوت‌هایی دارد که به بخشی از این تفاوت‌ها در قسمتی از عبادات اشاره می‌کنیم.

à   الف) تفاوت در زمان وجوب عبادات


  1. تفاوت در زمان بلوغ؛ یکى از شرایطِ وجوب عبادت، «بلوغ» است و علایم بلوغ، در زن‏ها و مردها، به فتواى بیشترفقها تحقّق یافتن یکى از سه چیز می‌باشد.([1])  که این سه چیز عبارتند از:   1 - روییدن موى درشت، زیرشکم، بالاى عورت. 2- بیرون آمدن مَنِى. 3- تمام شدن  9 سال قمرى در دختران و 15 سال قمرى درپسران.([2]) 

  • البته بعضى از فقها دیدن خونى به صفات حیض را هم جزء علایم بلوغ دختران دانسته‏ اند.([3]) 

2-   تفاوت در شرایط وجوب؛ یکى از شرایط وجوبِ برخى از عبادات، مانند نماز و روزه براى بانوان، پاک بودن از حیض و نفاس است؛ ولى پس از گذشتن آن ایام، بعضى از اعمال نیاز به قضا کردن دارد، که در رساله‌ها آمده است.

à   ب) تفاوتدروضو


  1. تفاوت در واجبات و مستحبات وضو: در واجبات بین زن و مرد فرقى نیست. اما در مستحباتِ وضو در یک مورد فرق است، و آن عبارت است از: شستن دست‏ها که برمردها مستحب است آبِ شستن اوّل دست‏هارا از پشت دست (پشت آرنج) بریزندو آبِ شستن دوم را از روی دست (قسمت داخلی آرنج) بریزند، اما زن‏ها به عکس این عمل کنند؛ یعنى آبِ شستن اوّل را از روی دست ریخته و آب شستن دوم را از پشت دست بریزند.([4])

  2. تفاوت در مکان وضو: اگرزن بخواهد در جایى که نامحرم اورا مى ‏بیند وضو بگیرد،اگر مکانش منحصر نباشد همه فقها فرموده‏اند: معصیت کرده‏ است، ولى وضویش صحیح است، اما اگر مکانش منحصر باشد، حضرت آیت ‏الله خوئى(ره) و حضرت آیت ‏الله سیستانى(مدظله) فرموده‏ اند: وظیفه ‏اش تیمم است، بقیه فقها وضو را صحیح مى‏ دانند (با این‏که معصیت کرده ‏است).([5])

  3. تفاوت در مبطلات وضو: چیزهایى که وضو را باطل مى‏ کند براى مردها شش چیز و براى زن‏ها هفت چیز است وآنهاعبارتند از: 1- بول، 2- غائط، 3- بادِ معده وروده که ازمخرجِ غائط خارج شود،  4- خوابى که بواسطه آن چشم نبیند و گوش نشنود؛ ولى اگر چشم نبیند وگوش بشنود وضو باطل نمى‏ شود،  5- چیزهایى که عقل را از بین مى ‏برد، مانند: (دیوانگى، مستى و بی هوشى)  6- کارى که براى آن باید غسل کرد، مانند (جنابت، مسّ میت)([6])7- آنچه که مخصوص خانمها است: استحاضه زنان.([7])

ادامه دارد ......

[1]- حضرت آیه‏ الله سیستانى فرموده‏ اند: نشانه بلوغ در دختر، تمام شدن نه سال قمرى و در پسر یکى از سه چیز است. منهاج‏ الصالحین، ج‏2، کتاب الحجر، مسأله 1069.

[2]- تحریر الوسیله، ج 2، کتاب الحجر، مسأله 3.

[3]- العروه‏ الوثقى، ج‏1، فى الحیض، مسأله 1.

[4]- العروه‏ الوثقى، ج‏1،فى مستحبات الوضؤ «العاشر».

[5]- العروه‏ الوثقى، ج‏1، فى شرایط الوضؤ، مسأله 30.

[6]- حضرت آیه‏ الله خوئى (ره)و حضرت آیه ‏الله سیستانى مسّ میّت را باطل کننده وضو نمى ‏دانند و بقیه فقها باطل کننده مى‏ دانند.

-   العروه ‏الوثقى، ج‏1، فى غسل مس المیت، مسأله 14؛ توضیح المسائل مراجع، مسأله  323.

[7]- توضیح المسائل مراجع، مسأله 323.