«تفاوتهای زن و مرد در عبادات»
قسمت دوم:
v تفاوت احکام عبادات نسبت به زن و مرد
با توجه به اقسام عبادات تقاوتهای فطری و تکوینی بین زنان و مردان که مطابق طبیعت و خلقت فطری آنان است، عبادات هرکدام هم بر همین اساس و معیار تفاوتهایی دارد که به بخشی از این تفاوتها در قسمتی از عبادات اشاره میکنیم.
à الف) تفاوت در زمان وجوب عبادات
-
تفاوت در زمان بلوغ؛ یکى از شرایطِ وجوب عبادت، «بلوغ» است و علایم بلوغ، در زنها و مردها، به فتواى بیشترفقها تحقّق یافتن یکى از سه چیز میباشد.([1]) که این سه چیز عبارتند از: 1 - روییدن موى درشت، زیرشکم، بالاى عورت. 2- بیرون آمدن مَنِى. 3- تمام شدن 9 سال قمرى در دختران و 15 سال قمرى درپسران.([2])
-
البته بعضى از فقها دیدن خونى به صفات حیض را هم جزء علایم بلوغ دختران دانسته اند.([3])
2- تفاوت در شرایط وجوب؛ یکى از شرایط وجوبِ برخى از عبادات، مانند نماز و روزه براى بانوان، پاک بودن از حیض و نفاس است؛ ولى پس از گذشتن آن ایام، بعضى از اعمال نیاز به قضا کردن دارد، که در رسالهها آمده است.
à ب) تفاوتدروضو
-
تفاوت در واجبات و مستحبات وضو: در واجبات بین زن و مرد فرقى نیست. اما در مستحباتِ وضو در یک مورد فرق است، و آن عبارت است از: شستن دستها که برمردها مستحب است آبِ شستن اوّل دستهارا از پشت دست (پشت آرنج) بریزندو آبِ شستن دوم را از روی دست (قسمت داخلی آرنج) بریزند، اما زنها به عکس این عمل کنند؛ یعنى آبِ شستن اوّل را از روی دست ریخته و آب شستن دوم را از پشت دست بریزند.([4])
-
تفاوت در مکان وضو: اگرزن بخواهد در جایى که نامحرم اورا مى بیند وضو بگیرد،اگر مکانش منحصر نباشد همه فقها فرمودهاند: معصیت کرده است، ولى وضویش صحیح است، اما اگر مکانش منحصر باشد، حضرت آیت الله خوئى(ره) و حضرت آیت الله سیستانى(مدظله) فرموده اند: وظیفه اش تیمم است، بقیه فقها وضو را صحیح مى دانند (با اینکه معصیت کرده است).([5])
-
تفاوت در مبطلات وضو: چیزهایى که وضو را باطل مى کند براى مردها شش چیز و براى زنها هفت چیز است وآنهاعبارتند از: 1- بول، 2- غائط، 3- بادِ معده وروده که ازمخرجِ غائط خارج شود، 4- خوابى که بواسطه آن چشم نبیند و گوش نشنود؛ ولى اگر چشم نبیند وگوش بشنود وضو باطل نمى شود، 5- چیزهایى که عقل را از بین مى برد، مانند: (دیوانگى، مستى و بی هوشى) 6- کارى که براى آن باید غسل کرد، مانند (جنابت، مسّ میت)([6])7- آنچه که مخصوص خانمها است: استحاضه زنان.([7])
[1]- حضرت آیه الله سیستانى فرموده اند: نشانه بلوغ در دختر، تمام شدن نه سال قمرى و در پسر یکى از سه چیز است. منهاج الصالحین، ج2، کتاب الحجر، مسأله 1069.
[2]- تحریر الوسیله، ج 2، کتاب الحجر، مسأله 3.
[3]- العروه الوثقى، ج1، فى الحیض، مسأله 1.
[4]- العروه الوثقى، ج1،فى مستحبات الوضؤ «العاشر».
[5]- العروه الوثقى، ج1، فى شرایط الوضؤ، مسأله 30.
[6]- حضرت آیه الله خوئى (ره)و حضرت آیه الله سیستانى مسّ میّت را باطل کننده وضو نمى دانند و بقیه فقها باطل کننده مى دانند.
- العروه الوثقى، ج1، فى غسل مس المیت، مسأله 14؛ توضیح المسائل مراجع، مسأله 323.
[7]- توضیح المسائل مراجع، مسأله 323.