«تفاوت‌های زن و مرد در عبادات»

قسمت چهارم:

à   د) تفاوت در نماز

1. تفاوت در شرایط لباس؛ لباس نمازگزار باید پاک باشد و در مواردى استثنا شده که با لباس نجس هم نماز صحیح است؛ یکى از آن موارد، لباس زنى است که پرستار بچه است و همان یک لباس را دارد و یا اگر لباس دیگرى هم دارد مى ‏پوشد که اگر آن لباسن جس شود و روزى یک بار تطهیر شود کفایت مى ‏کند. البته حضرت آیت ‏الله خوئى^(ره)فرموده ‏اند: باید پرستار، مادر باشد و بچه هم پسر و نجاستش هم بول باشد و براى آن زن نیز تعویض لباس یا تطهیر آن سخت و دشوار باشد و حضرت آیت ‏الله سیستانى^{(مد ظله)}  فرموده ‏اند: این مورد داخل در موارد اضطرار است و معیار در بخشودگى، وجود سختى ودشوارى براى شخص است و این منحصر به این مورد نیست. و حضرت امام^(ره) و حضرت آیت ‏الله فاضل^(ره)  فرموده ‏اند: یک مرتبه ‏اى که در روز تطهیر مى ‏کند باید پیش از اولین نمازى باشد که آن لباس نجس شده است و حضرت آیت ‏الله مکارم^{(مد ظله)}  نجاست را منحصر به بول دانسته ‏اند.^([1])

2. تفاوت در کیفیت پوشش در نماز؛ هنگامى که نامحرم نیست، زن مى ‏تواند قرص صورت و دست‏ها و پاها را تا مچ باز بگذارد ولى پوشانیدنِ پاها تا مچ مستحب است؛ اما نسبت به مردها چنین استحبابى نیست.^([2])

3. تفاوت در جنسِ لباس؛ هرگاه از ابریشم خالص باشد، زن مى ‏تواند چه درنماز و چه در غیر نماز بپوشد؛ اما براى مرد پوشیدن لباس ابریشمىِ خالص، حرام و نماز با آن هم باطل است.^([3])

4. تفاوت در نوع لباس؛ پوشیدنِ لباسِ طلاباف براى زن و مرد، مانند لباسِ ابریشمى است؛ (برای مرد جایز نیست).^([4])

5. تفاوت در مکان نماز؛ براى زن نماز خواندن درخانه، بلکه در صندوقخانه و اتاق عقب (پس‌خانه) بهتراست، ولى اگر بتواند کاملاً خود را از نامحرم حفظ کند بهتر است در مسجد نماز بخواند.^([5])

6. تفاوت در اذان و اقامه؛ اذان هجده جمله و اقامه هفده جمله است، ولى براى زن جایز است که در اذان فقط به گفتن تکبیر و شهادتین و در اقامه نیز به گفتن آن دو اکتفا کند.^([6])

7. تفاوت در نماز اول وقت؛ مستحب است نمازها را اوّل وقت بخوانند و یکى از مواردى که استثنا شده؛ یعنى افضلیّت آن برداشته شده، نمازِ زنى است که فرزند کوچکى را تربیت می کند ، (و براى تطهیرِ لباس‌هایش مشکل دارد) در این صورت مى ‏تواند نماز ظهر و عصررا آخر وقت بخواند تا بعد از آن بتواند نماز مغرب و عشا را نیز بخواند (که با یک تطهیرِ لباس، هر چهار نماز را خوانده باشد) و این حکم براى مردِ مربّى نیست، که اختلاف اقوال در شماره 1 (تفاوت در شرایط لباس) بیان گردید.^([7])

8. تفاوت در پوشش زیور آلات؛ براى زن‏ها مستحب است که زیورهاى خود را در نماز همراه داشته باشند.^([8])

9. تفاوت در کیفیت ایستادن در نماز؛ مستحب است اگر نمازگزار مرد است، هنگام ایستادن، پاها را از سه انگشت باز تا یک وجب فاصله دهد و اگر زن است پاها را به هم بچسباند.^([9])

10. تفاوت در کیفیت قرار دادن دست‌ها؛ بر زن‏ها مستحب است که درحالِ قیام نماز، کفِ دست‏هاى خود را روی پستانهای بگذارند (چون مطلوب‏ تر آن است که حجمِ بدن زن در نماز کمتر مشهود باشد) ولى مردها مستحب است دست‏ها را روى ران‏ها بگذارند.^([10])

11. تفاوت در کیفیت قرائت حمد و سوره؛ بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند؛ اما زن مى ‏تواند بلند یا آهسته بخواند؛ ولى اگر نامحرم صدایش را مى ‏شنود، بنابراحتیاطِ واجب باید آهسته بخواند.  اما در مورد حمد و سوره نماز ظهر و عصر، برمردها و زن‏ها واجب است آهسته بخوانند.^([11])

12. تفاوت در میزان رکوع؛ در مقدار خم شدن براى رکوع بین زن و مرد تفاوتى نیست و بهتراست که زن‏ها بیش از آن مقدار خم نشوند ولى حضرت آیت ‏الله اراکى^(ره) فرموده ‏اند:اگر زن در رکوع به حدى خم شود که بتواند دست‏ها را روى ران‏ها بگذارد کافى است.^([12])