«تفاوت‌های زن و مرد در عبادات»

قسمت پنجم:

د: تفاوت در نماز

 امامه تفاوتهای مرد و زن در نماز 

1. تفاوت درکیفیت رکوع؛ مستحب است مردها زانوها را به عقب بدهند، ولى زن‏ها مستحب است زانوهارا به عقب ندهند.^([1])

2. تفاوت در کیفیت دست‌ها در رکوع؛ مردها در رکوع دست‏ها را روى زانوها مى ‏گذارند و به حالت باز شده قرار می‌دهند، ولى زن‏ها بالاتر از زانوها و به بدن چسبیده قرار دهند ، و حضرت آیت ‏الله مکارم^{(مد ظله)}  نسبت به گذاردن دست‏ها احتیاط واجب دارند.^([2])

3. تفاوت در کیفیت رفتن از رکوع به سجده؛ مستحب است زن‏ها پس از رکوع، براى رفتنِ به سجده، اوّل راست بنشینند سپس به سجده روند ؛ و اما مردها اوّل دست‏ها را به زمین گذارده و سپس زانوهارا و بعد از آن به سجده روند.^([3])

4. تفاوت در کیفیت سجده؛ مستحب است مردها در سجده آرنج‏ها و شکم را بر زمین نچسبانند و بازوها را از پهلوها جدا نگاه دارند؛ ولى زن‏ها آرنج‏ها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.^([4])

5. تفاوت در کیفیت جلسه استراحت؛ مستحب است مردها بعد از سجده بر رانِ چپ بنشینند و روى پاى راست را به کفِ پاى چپ بگذارند؛ اما زن‏ها مستحب است زانوها را بالا آورده و روى قسمتِ بالای ران (کفل) بنشینند.^([5])

6. تفاوت در موقع بلند شدن؛ براى مردها مستحب است موقع بلند شدن، اوّل زانوها و سپس دست‏هارا از زمین بردارند؛ ولى زن‏ها به تدریج و راست مى ‏ایستند به صورتى که کمتر حجم بدن ظاهر شود.^([6])

7. تفاوت در موقعیت ایستادن؛ اگر زن در نماز، عقب‏ تر از مرد بایستد نماز هر دو صحیح است و همچنین اگر برابر یا جلوتر بایستد ولى بین آن دو حایل و مانعى باشد و اما اگر مانع و حایلى نباشد در بیشتر از ده ذراع مانعى ندارد و کمتر از آن تا حدّى که نماز را از باطل بودن خارج نماید (که بعضى از فقها این حد را حدود یک وجب فاصله یا عقب‏ تر قراردادنِ جاىِ سجده عنوان نموده‏ اند) مکروه است. در غیر این صورتها (یعنى مساوى بودن یا جلوتر بودن زن با فاصله کم) اگر با هم وارد نماز شده ‏اند به فتواى‏ حضرت آیت‏ الله العظمی خوئى^(ره)، حضرت آیت الله العظمی محقق کابلی^{(مد ظله)}، حضرت آیت ‏الله العظمی فاضل^(ره)، حضرت آیت ‏الله العظمی سیستانى^{(مد ظله)} و حضرت آیت‏ الله العظمی مکارم^{(مد ظله)}  نماز باطل است و همچنین نمازِ کسى که با تأخیر شروع کرده است ولى به فتواى حضرت امام^(ره)و حضرت آیت‏ الله العظمی گلپایگانى^(ره) و حضرت آیت‏ الله العظمی اراکى^(ره) نماز باطل نیست.^([7])

8. تفاوت در امام جماعت شدن؛ مرد مى ‏تواند براى مردها و زن‏ها، امام جماعت شود. ولى زن برای مرد نمی تواند امام جماعت شود؛ اما براى زنان اختلاف است، بعضى از فقها مانند حضرت امام^(ره) و حضرت آیت ‏الله فاضل احتیاط واجب دارند که زن براى زنان امام جماعت نباشد.^([8])

• سؤال: با توجه به این‏که حضرت امام ^(ره) احتیاط واجب فرموده ‏اند که امام جماعت باید مرد باشد و این مسأله در بعضى از رساله ‏ها اشتباهاً احتیاط مستحب ذکر شده است، نماز بانوانى که با امام جماعت زن خوانده شده است چگونه خواهدبود؟

• جواب: اگر جاهل به مسأله بوده ‏اند و تقصیرى در یادگرفتن مسأله نکرده‏ اند نمازشان به طور فرادى صحیح است مگر آن‏که رکنى کم یا زیاد شده باشد.^([9])